Birleşmiş Milletler, Afganistan’daki fiili Taliban yetkililerini, kadın yerel personelin BM tesislerine girişini engelleyen kısıtlamaları kaldırmaya çağırdı. Bu önlemler, geçtiğimiz aylarda doğu Afganistan’da meydana gelen yıkıcı depremden etkilenen yüz binlerce kişiye sağlanan hayat kurtarıcı insani yardım ve temel hizmetleri riske atıyor.
Pazar günü, fiili güvenlik güçleri, başkent Kabil’deki BM tesislerine kadın Afgan personel ve yüklenicilerin girişini engelledi. Bu uygulama, Taliban liderliğinin yazılı veya sözlü bildirimleriyle ülke genelindeki saha ofislerine de yayıldı. Kabil, Herat ve Mezar-ı Şerif’te BM tesislerinin girişlerinde güvenlik güçleri, bu önlemleri uygulamak için görünür şekilde hazır bulunuyor.
BM, bu durumu Afgan kadın ve kızlarının haklarına yönelik devam eden kısıtlamalar bağlamında özellikle endişe verici olarak nitelendirdi. Taliban, dört yıl önce iktidara dönmesinden bu yana, kızların ortaöğretime devamını yasaklamak ve kadınları çoğu işten men etmek dahil, kadın haklarını etkileyen birçok düzenleme yayınladı.
BM’ye gelen raporlara göre, güvenlik güçleri kadın yerel personelin saha konumlarına seyahatini de engellemeye çalışıyor; bu durum, geçen ay doğu Afganistan’da yaşanan depreme müdahalede kadın ve kızlara destek sağlanmasını engelliyor. Ayrıca İran ve Pakistan’dan dönen Afganlar için operasyon alanlarına erişimleri de engelleniyor.
BM Mülteciler Yüksek Komiserliği’ne (UNHCR) göre, Ocak ayından bu yana komşu ülkelerden Afganistan’a 2,4 milyondan fazla kişi dönmüş veya zorla geri gönderilmiş durumda. Kısıtlamalar nedeniyle UNHCR, kadın geri dönenlerin %52’sine hizmet verilemediği için nakit destek ve diğer yardım programlarını geçici olarak askıya almak zorunda kaldı.
BM, fiili yetkililerle görüşmeler yürütüyor ve Afgan halkına kritik desteğin devam edebilmesi için kısıtlamaların derhal kaldırılmasını talep ediyor. Açıklamada, mevcut uygulamaların daha önce belirlenen düzenlemeleri hiçe saydığı belirtiliyor.
“Bu düzenlemeler, BM’nin kültürel hassasiyet ve ilkelere uygun yaklaşımıyla, kadınlar tarafından kadınlara yardım sağlanmasına olanak tanıyordu” denilen açıklamada, geçici olarak BM ofislerinin operasyonel ayarlamalar yaptığı ve personeli koruma ile çalışmaların devamını sağlama seçeneklerini değerlendirdiği ifade edildi.
Açıklama, BM personelinin hareketinin engellenmesi ve operasyonların durdurulmasının, kuruluşun ayrıcalıkları ve dokunulmazlıklarına ilişkin uluslararası kuralları ihlal ettiğini hatırlatarak sona erdi.