Diyarbakır Büyükşehir Belediyesi, Kürt müziğinin efsanevi ismi Ayşe Şan’ı vefatının 29’uncu yılında kapsamlı bir etkinlik programıyla anmaya hazırlanıyor. Kültür, Sanat ve Sosyal İşler Dairesi Başkanlığı tarafından organize edilen ve 17–18 Aralık tarihlerine yayılan programda, Ayşe Şan’ın yaşamı, sanatı ve Kürt müziğine bıraktığı güçlü miras farklı disiplinler aracılığıyla ele alınacak.
“Taçsız Kraliçe” olarak hafızalara kazınan Ayşe Şan anısına hazırlanan etkinlikler, 17 Aralık Salı günü saat 18.30’da Ali Emiri Kültür Salonu’nda başlayacak. Berfin Zenderlioğlu tarafından hazırlanan ve sanatçının hayatını konu alan tiyatro oyunu, Diyarbakırlı izleyicilerle buluşacak. Oyun, Ayşe Şan’ın mücadelesini ve müzikle kurduğu derin bağı sahneye taşıyacak.
Anma programının ikinci günü olan 18 Aralık’ta saat 13.00’te, Ayşe Şan’ın Yeniköy Mezarlığı’ndaki kabri başında anma töreni gerçekleştirilecek. Aynı gün saat 18.00’de Ali Emiri Kültür Salonu’nda “Ayşe Şan’ın Müzik Hayatı” başlıklı bir panel düzenlenecek. Moderatörlüğünü Saliha Ayata’nın üstleneceği panelde, Berfin Zenderlioğlu “Müzisyen ve Sanatçı Bir Kadın: Ayşe Şan”, Diyarbakır Büyükşehir Belediyesi Kültür, Sanat ve Sosyal İşler Dairesi Başkanı Zeynep Yaş ise “Ayşe Şan’ın Yaşamı ve Kürt Müziğindeki Yeri” başlıklı sunumlar yapacak.
Panelin ardından saat 19.30’da Ayşe Şan’ın eserlerinden oluşan özel bir konser gerçekleştirilecek. 25 sanatçının sahne alacağı konserde, Ayşe Şan’ın unutulmaz şarkıları Diyarbakır’da bir kez daha yankılanacak.
Ayşe Şan Kimdir?
Kürt müziğinin en güçlü kadın seslerinden biri olan Ayşe Şan, 1938 yılında Diyarbakır’da dünyaya geldi. Dengbêj bir ailenin çocuğu olarak küçük yaşta müzikle tanıştı. Evlerinde kurulan dengbêj divanları, onun ilk müzik okuluydu. Sanat yaşamına mevlitlerde ilahi okuyarak başlayan Ayşe Şan, babasının itirazlarına rağmen müzik tutkusundan vazgeçmedi. 1958 yılında evlendirilen sanatçı, kısa süren evliliğin ardından ayrılarak kendi yolunu çizmeye başladı.
Antep Radyosu’nda şarkı söyleyerek profesyonel müzik hayatına adım atan Ayşe Şan, İstanbul’da verdiği konserlerle daha geniş bir kitleye ulaştı. Kürtçenin yasaklı olduğu yıllarda Kürtçe şarkılar seslendirmesi nedeniyle baskılara maruz kaldı ve 1972 yılında Almanya’ya gitmek zorunda kaldı. “Ez Xezal im” başta olmak üzere birçok eserle hafızalara kazındı. Sürgün yıllarında yaşadığı acılar, müziğine derin izler bıraktı; “Qederê” gibi unutulmaz eserler bu dönemde ortaya çıktı.
1979’da Bağdat’a giderek Bağdat Radyosu’nda Kürtçe şarkılar seslendiren Ayşe Şan, dönemin önemli Kürt müzisyenleriyle aynı sahneyi paylaştı. Hayatının son yıllarını İzmir’de geçiren sanatçı, 18 Aralık 1996’da kanser nedeniyle yaşamını yitirdi. Vasiyetine rağmen Diyarbakır’a defnedilemeyen Ayşe Şan’ın naaşı, 29 yıl sonra, 18 Haziran 2025’te İzmir’den Diyarbakır’a getirilerek Yeniköy Mezarlığı’nda toprağa verildi.
