Cumhurbaşkanı Başdanışmanı ve Cumhurbaşkanlığı Hukuk Politikaları Kurulu Başkanvekili Mehmet Uçum, Anadolu Ajansında yayımlanan analizinde, somut adımsız ilerleyen sürece ilişkin olası yasal çerçeveyi değerlendirdi. Uçum, 1928’de çıkarılan 1239 Sayılı Kanunun, bugünkü “geçiş süreci hukuku” için örnek niteliği taşıdığını öne sürdü.
Söz konusu kanun, Şeyh Said isyanı sonrasında belirli vilayetlerdeki suç ve cezaların ertelenmesini düzenlemiş, hukuken “kaçak” durumda olanlara üç ay içinde başvurmaları halinde ertelemeden yararlanma hakkı tanımıştı.
“Beklenen adımlar” listesi
Uçum, geçiş sürecine ilişkin tartışmalarda öne çıkan beklentileri şöyle sıraladı:
-
TBMM komisyonunun İmralı’yı dinleme konusunda karar vermesi,
-
Diyarbakır annelerinin çocuklarına kavuşması için adımlar atılması,
-
Silah bırakma pratiklerinin genişletilmesi ve idari teyitlerin yapılması,
-
Komisyonun geçiş sürecine dair hukuk raporu hazırlaması,
-
Demokrasi perspektifinin raporlamayla ortaya konması,
-
Suriye’nin birliği hedefine uygun bütünleşme adımlarının güçlendirilmesi.
1239 Sayılı Kanun’u neden anımsattı?
Uçum, 1239 Sayılı Kanun’un Cumhuriyet tarihinde “tek, özel ve geçici” bir düzenleme olarak öne çıktığını, af niteliği taşımadan dönemsel hukuki ihtiyaca yanıt verdiğini belirtti.
Kanunun; soruşturmaların, infazların ertelenmesi; başvuran kaçakların kapsama alınması; belirli süre suç işlemeyenlerin önceki fiillerinin “işlenmemiş sayılması” gibi hükümleri nedeniyle geçiş süreci uygulamalarına örnek teşkil edebileceğini ifade etti.
Arka plan
Uçum, tarihsel bağlamların farklı olduğunun altını çizse de, 1239 Sayılı Kanun’un geçiş dönemlerinde TBMM’nin özel düzenlemeler yapabildiğine dair “hukuki tecrübe” sunduğunu söyledi. Yazı, Meclis komisyonunun çalışmaları ve sürecin geleceğine dair tartışmaları yeniden gündeme taşıdı.