The Lancet Diabetes & Endocrinology dergisinde yayımlanan yeni bir araştırmaya göre, dünya genelinde 15 yaş ve üzerindeki diyabetli bireylerin %44’ü hastalığının farkında değil. 2000-2023 yılları arasında 204 ülke ve bölgeden elde edilen veriler incelenerek hazırlanan raporda, çoğunluğun tip 2 diyabet hastası olduğu belirtildi.
Uluslararası Diyabet Federasyonu’na göre her 9 yetişkinden 1’i diyabetle yaşıyor. ABD’de ise 2021 verilerine göre oran %11,6. Araştırmanın başyazarı Lauryn Stafford, yüksek gelirli ülkelerde tanı oranlarının düşük ve orta gelirli ülkelere kıyasla daha iyi olduğunu söyledi.
Gençler Daha Az Tanı Alıyor
35 yaş altındaki genç yetişkinlerde tanı oranı yalnızca %20. Uzmanlara göre bu yaş grubunda düzenli tarama yapılmadığı için diyabet çoğunlukla komplikasyonlar ortaya çıktığında fark ediliyor. Erken tanı ise kalp hastalığı, böbrek yetmezliği, sinir hasarı ve görme kaybı gibi sorunların önlenmesi için kritik önem taşıyor.
Belirtiler ve Tarama Önemi
Başlıca belirtiler; aşırı susama, sık idrara çıkma, bulanık görme, açıklanamayan kilo kaybı ve yorgunluk. Ancak çoğu kişi erken evrede belirti göstermiyor. Uzmanlar, özellikle aile öyküsü olanların düzenli glikoz taraması yaptırmasını öneriyor.
Tedavi ve Önleme
Araştırmaya göre diyabet tedavisi görenlerin yalnızca %40’ı kan şekeri kontrolünde başarılı oluyor. İnsülin, Metformin ve GLP-1 grubu ilaçların varlığına rağmen hastaların diğer kronik sorunları tedaviyi zorlaştırabiliyor.
Tip 1 diyabetin önlenmesi mümkün olmasa da tip 2 diyabet için yaşam tarzı değişiklikleri kritik. Kırmızı ve işlenmiş et tüketimini azaltmak, Akdeniz tipi beslenme, daha fazla bitkisel gıda tüketmek ve günlük en az 15 dakikalık hızlı yürüyüş gibi aktiviteler riski azaltıyor.
Stafford, “Asıl hedef, diyabeti ortaya çıkmadan önlemek. Risk faktörlerine odaklanmak kritik” diyerek önleyici yaklaşımların önemini vurguladı.