İran rejiminin düzenlediği Fajr Film Festivali’ne özel konuk olarak davet edilen yönetmen Nuri Bilge Ceylan, İranlı sinemacılar arasında eleştiri yarattı. Şiraz’da 26 Kasım–3 Aralık tarihleri arasında düzenlenen festivalde otuz ülkeden kırk beş film yer alıyor. Festivalin internet sitesinde Ceylan “özel konuk” olarak tanıtıldı.
IIFMA’nın açık mektubu
İran Bağımsız Film Yapımcıları Derneği (IIFMA), Ceylan’a gönderdiği açık mektupta, festivalle işbirliği yapma kararının “şaşkınlık ve üzüntü yarattığını” belirtti. Dernek, yönetmeni kararını gözden geçirmeye çağırdı ve rejimin festival üzerinden yürüttüğünü savunduğu propaganda çabalarına ortak olmamasını istedi. Mektupta, filmleri nedeniyle hapis cezalarına çarptırılan Muhammed Rasoulof ve Cafer Penahi gibi yönetmenler hatırlatıldı.
Ceylan’ın yanıtı
Ceylan, Variety’ye yaptığı açıklamada Fajr Film Festivali’nin kırk yıldır düzenlendiğini ve geçmişte birçok kez katıldığını söyledi. İran’da genç sinemacıların büyük bir potansiyele sahip olduğunu belirterek, bu tür buluşmaların onlar için değer taşıdığını vurguladı. Yönetmen, festivali boykot etmenin bir direniş biçimi olabileceğini kabul etmekle birlikte “Siyasi nedenlerle katılmayı reddetmek, sanatı siyasete feda etmek gibi geliyor” ifadesini kullandı. Festival katılımının hükümetlere destek anlamına gelmemesi gerektiğini, kültür ve sanatın siyasi sınırları aşan bir alan olduğunu belirtti.
Bağlam
İran sineması, siyasi baskılar ve sansür ortamı içinde varlık göstermeye çalışırken uluslararası sinemacılarla ilişkiler zaman zaman tartışma doğuruyor. Ceylan’ın ziyareti, sanat ve siyasetin kesişimine dair bu tartışmaları yeniden gündeme taşıdı.