Nepal’de hükümetin Facebook, Instagram, YouTube ve X dahil 26 platformu yasaklama kararı ülkeyi karıştırdı. Özellikle “Z kuşağı”nın öncülük ettiği protestolarda polisle sert çatışmalar yaşandı. 8 Eylül’de başkent Katmandu ve bazı kentlerde yapılan müdahalelerde en az 19 kişi hayatını kaybetti, yüzlerce kişi yaralandı.
Hükümet, yasağı “yalan haber, nefret söylemi ve çevrimiçi dolandırıcılıkla mücadele” gerekçesiyle savundu. Ancak muhalifler kararın ifade özgürlüğünü kısıtlama ve yolsuzluk eleştirilerini bastırma amacı taşıdığını öne sürdü. Yasağın hemen öncesinde siyasilerin çocuklarının lüks yaşamlarını hedef alan “nepo babies” etiketi sosyal medyada gündem olmuştu.
Protestolar nasıl başladı?
Katmandu’da parlamento çevresindeki kalabalığa polis tazyikli su, cop, plastik mermi ve bazı noktalarda gerçek mermiyle müdahale etti. Katmandu Vadisi’nde 17, doğudaki Itahari’de 2 kişi yaşamını yitirdi. Aynı akşam başkentte ve bazı ilçelerde sokağa çıkma yasağı ilan edildi. Hastaneler, yoğun gaz kullanımı nedeniyle hizmet vermekte zorlandıklarını duyurdu.
Hükümet nasıl geri adım attı?
Can kayıplarının ardından hükümet, yasağı 9 Eylül gece yarısı itibarıyla geri çekti. İçişleri Bakanı Ramesh Lekhak “ahlaki sorumluluk” gerekçesiyle istifa etti. Başbakan KP Sharma Oli, ölümlerle ilgili soruşturma başlatılacağını ve mağdur ailelere destek sağlanacağını açıkladı.
Gençlerin talepleri ne?
Gösteriler yalnızca sosyal medya yasağına değil, aynı zamanda yolsuzluk iddialarına ve otoriterleşme eleştirilerine karşı da yükseldi. Gençler, dijital mecraların haberleşme ve iş olanakları için hayati olduğunu vurguluyor. Parlamento çevresinde barikatların aşılması, hareketin siyasal temsil ve şeffaflık talebini öne çıkardı.
Bundan sonra ne olacak?
-
Yasal düzenleme: Hükümet platformları yerel kayda zorlamaya devam edebilir.
-
Soruşturmalar: BM, güvenlik güçlerinin “orantısız güç kullandığı” iddiaları için bağımsız soruşturma istedi.
-
Toplumsal hareketlilik: Kaldırılan yasak tansiyonu düşürse de yeni eylemler olasılığını ortadan kaldırmadı.