Türkiye’nin ve Kürdistan’ın en önemli belgesel film buluşmalarından biri haline gelen FilmAmed Belgesel Film Festivali, bu yıl 9’uncu kez izleyicilerle buluşmaya hazırlanıyor. 26–30 Eylül tarihleri arasında Diyarbakır’da gerçekleşecek festival, sadece bir gösterim alanı değil; aynı zamanda belgesel sinemacılar için üretim ve dayanışma zemini olma iddiasını da sürdürüyor.
Festival, ilk kez 2011 yılında Peyas (Kayapınar) Belediyesi bünyesindeki Cegerxwîn Kültür ve Sanat Merkezi’nde “Film Günleri” adıyla hayata geçmişti. Yıllar içinde büyüyerek bir belgesel film festivaline dönüşen etkinlik, 2016’daki kayyum darbesi sonrası yaşanan tüm zorluklara rağmen varlığını korudu. Bugün Ortadoğu Sinema Akademisi Derneği öncülüğünde ve Peyas Belediyesi’nin iş birliğiyle düzenlenen festival, her yıl daha da genişleyen katılımıyla hem bölgesel hem de uluslararası alanda kendine güçlü bir yer edinmiş durumda.
Belgesel Sinemaya Can Suyu: FilmAmed Film Fonu
Festivalin en dikkat çeken unsurlarından biri, son yıllarda hayata geçirilen FilmAmed Film Fonu. Belgesel sinemacıların üretim süreçlerinde yaşadığı maddi ve teknik zorluklara çözüm üretmeyi amaçlayan bu fon, 2025 yılı itibarıyla da yoluna daha güçlü bir şekilde devam ediyor.
Fon kapsamında belgesel projelere 300 bin TL yapım desteği, 250 bin TL post-prodüksiyon desteği ve teknik ekipman desteği sağlanıyor. Bunun yanı sıra, fonun sadece finansal bir kaynak değil, aynı zamanda belgesel sinemacılar için dayanışma ve kolektif bir öğrenme süreci sunduğu da vurgulanıyor. Festival koordinatörlerinden Dilan Toftik, bu desteği şu sözlerle özetliyor:
“Sinema, toplumları dönüştüren, toplumsal hakikatleri görünür kılan güçlü bir araçtır. Biz FilmAmed olarak bu gücü büyütmek için projelere elimizden gelen desteği vermek istiyoruz. Fon, sadece bir kaynak değil; aynı zamanda özgür, toplumsal ve eleştirel sinemayı destekleyen bir platformdur.”
2025’in Teması: “Kökler… Ateşin Etrafında Gerçek Söylenceler…”
Bu yılki festivalin teması “Kökler… Ateşin Etrafında Gerçek Söylenceler…” olarak belirlendi. “Kökler”, geçmişi ve hafızayı, “ateş” ise özgürlük ve direnişi simgeliyor. Festival komitesi, bu tema ile belgesel sinemanın toplumsal hafıza oluşturmadaki rolünü yeniden gündeme taşımayı amaçlıyor.
Koordinatör Mehmet Emin İsi, bu yılın temasına dair yaptığı açıklamada şunları söylüyor:
“Şiarımızla birlikte belgeselin hafızaya ve köklere dönüşünü anlatmak istedik. Köklerden taşınan hikâyeler, belgeselin toplumsal hafızayı nasıl güçlendirdiğini gösteriyor. Dünyanın farklı yerlerinden gelen belgeseller, bu hafızayı zenginleştiren birer parça olacak.”
600’ün Üzerinde Başvuru
FilmAmed, her geçen yıl daha geniş bir coğrafyadan belgesel sinemacıların ilgisini çekiyor. Bu yıl da Amerika’dan Hindistan’a, Afrika’dan Avrupa’ya kadar dünyanın dört bir yanından başvurular yapıldı. Festival komitesinin paylaştığı verilere göre, 2025 yılı için 600’ün üzerinde film başvurusu alındı. Ayrıca, 20 belgesel proje de FilmAmed Film Fonu’na başvurdu.
Başvurular, 7 kişilik bir ön jüri tarafından değerlendiriliyor. Jüri, hem ulusal hem de uluslararası yapımlar arasından geniş bir seçki oluşturmak üzere çalışmalarına başlamış durumda. Festival, bu yılki seçkisini mümkün olduğunca yarısı ulusal, yarısı uluslararası olacak şekilde iki parçalı olarak düzenlemeyi hedefliyor.
EurasiaDoc Amed Senaryo Atölyesi: Yeni Seslere Alan Açılıyor
FilmAmed’in bir diğer önemli ayağı ise, her yıl düzenlenen EurasiaDoc Amed Belgesel Senaryo Atölyesi. Bu atölye, belgesel projeleri fikir aşamasından geliştirme aşamasına taşıyan genç yönetmenlere ve yapımcılara rehberlik ediyor.
Bu yıl da yoğun bir ilgi gören atölye için başvurular tamamlandı ve seçilen isimler açıklandı. 2025 EurasiaDoc Amed Senaryo Atölyesi’ne katılmaya hak kazanan yönetmenler ve projeleri şöyle:
- Deniz Ceyhan – “Aramızdaki 16.965 Saat Mesafe”
- Dilan Engin – “İçimde Kurumuş Ot Sesi”
- Evrim Kaya – “Hakkari’nin Diğer İsimleri”
- Hazal Hanquet – “Teyzelerim”
- Şeyla Korkut – “Aynı Narın Taneleri”
- Yağmur Ruken Kahraman – “Yaslanmak”
Bu projeler, festival süresince gerçekleştirilecek atölyelerde uluslararası eğitmenler ve deneyimli sinemacılar eşliğinde geliştirilecek. Böylece, genç yönetmenler hem kendi projelerini olgunlaştırma hem de uluslararası sinema çevreleriyle bağlantı kurma fırsatı bulacak.
Başvurular Tamamlandı, Finalistler Açıklandı
FilmAmed Belgesel Film Festivali’ne yönelik başvurular bu yıl tamamlandı. Festival yönetimi, 4 Eylül’de FilmAmed Film Fonu finalistlerini, 5 Eylül’de ise film finalistlerini ve gösterim seçkisini duyurdu.
Bu yıl yapılan başvurular arasından seçilen 7 belgesel proje finalist olmaya hak kazandı:
-
Ben u Sen – Ahmet Petek
-
Gündem – Fatma Çelik
-
İçimde Kurumuş Ot Sesi – Dilan Engin
-
Nayser, Gayrı Resmi Sektör – Azad Jannati
-
Nazik Yürüyüş – Etna Özbek
-
Sis İçindeki Çocukluk – Edris Abdi & Warman Saeed
-
Warabistan – İrfan Aktan
Koordinatör Mehmet Emin İsi, bu sürecin önemine dikkat çekerek şöyle diyor:
“Bu yıl festivalimizi büyük bir heyecanla hazırlıyoruz. Sadece gösterimlerle sınırlı kalmayacak; söyleşiler, paneller ve atölyelerle dolu bir program izleyicileri bekliyor. Dünyadan ve Kürdistan’dan yönetmenleri, belgeselin hafıza ile kurduğu güçlü bağ üzerinden Amed’de buluşturmak istiyoruz.”
Daha Özgür Bir Sinema İçin
FilmAmed Belgesel Film Festivali, yalnızca bir film etkinliği değil; aynı zamanda özgür düşüncenin ve sansürsüz sanatın buluşma noktası olmayı sürdürüyor. Son yıllarda sanatçılar üzerinde artan baskılara karşı festival, özgür bir ifade alanı açmayı hedefliyor.
Dilan Toftik, festivalin bu yönünü şu sözlerle özetliyor:
“FilmAmed, sansürsüz bir festivaldir. Biz, her türlü baskıya karşı sanatın özgürce var olabileceği bir alan yaratmak istiyoruz. Toplumsal hafızanın, unutulmuş hakikatlerin ve direnişlerin sinemada yeniden hayat bulması için herkesi bu yolculuğa davet ediyoruz.”
26–30 Eylül tarihleri arasında gerçekleşecek 9’uncu FilmAmed Belgesel Film Festivali, belgesel sinemanın köklerden geleceğe uzanan direnişçi ruhunu yeniden görünür kılacak. Festival, sadece film izleme değil; hatırlama, tartışma ve üretme alanı da sunacak.
