Arnavutluk Başbakanı Edi Rama, Berlin’deki Global Dialogue etkinliğinde yaptığı konuşmada ülkenin ilk “yapay zekâ bakanı” Diella’nın “hamile” olduğunu söyledi. Rama, Diella’nın “83 dijital çocuk” doğuracağını, bu yapay zekâ destekli asistanların parlamentodaki her bir Sosyalist Parti milletvekiline atanacağını açıkladı.
Rama, bu dijital asistanların “annelerinin bilgisini taşıyacağını”, meclis oturumlarına katılıp tutanak tutacaklarını, milletvekillerine bilgi vereceklerini ve tartışmaları özetleyeceklerini belirtti.
Microsoft iş birliğiyle geliştirildi
Diella, Arnavutluk hükümetinin Microsoft iş birliğiyle geliştirdiği, ekranda geleneksel Arnavut kıyafetiyle görünen bir dijital karakter. Daha önce e-Albania platformunda vatandaşlarla etkileşime giren Diella, Rama tarafından “yolsuzlukla mücadele ve kamu ihalelerinde şeffaflık” hedefiyle kabineye dâhil edilmişti.
Mayıs 2025 seçimlerinde Sosyalist Parti’nin parlamentoda 83 sandalye kazanmasının ardından Rama’nın açıklaması, “her milletvekiline bir dijital asistan” planının sembolik bir ifadesi olarak değerlendirildi.
Hukuki ve etik tartışmalar büyüyor
Muhalefet ve bazı hukukçular, bir yapay zekâ biriminin resmen bakan sıfatıyla atanmasının anayasal dayanağının bulunmadığını savunuyor. Uygulamanın bir “siyasi gösteri” olduğunu belirten muhalifler, yürürlüğe girmesi halinde hukuki sorunlar yaşanabileceğini ifade ediyor.
Cumhurbaşkanlığı ve bazı yetkililer de Diella’nın kabine içindeki statüsü konusunda temkinli davranıyor.
Uzmanlar: “Teknoloji ile demokrasi arasındaki sınav”
Uzmanlar, Diella’nın temsil ettiği modelin teknolojiyle yönetim arasındaki denge açısından yeni bir test olduğunu vurguluyor. Yapay zekâ destekli asistanların karar süreçlerine katılması durumunda algoritmaların denetlenmesi, veri kaynaklarının açıklanması ve sorumluluk zincirinin netleştirilmesi gerektiği belirtiliyor.
Hükümet yetkilileri ise Diella ve “çocuklarının” amacının kamu hizmetlerini hızlandırmak, şeffaflığı artırmak ve yolsuzlukla mücadelede teknolojiyi kullanmak olduğunu savunuyor. Uygulamanın parlamentoda nasıl işleyeceği ve dijital asistanların hangi yetkilere sahip olacağı önümüzdeki günlerde netleşecek.
