Türkiye ekonomisinin içinde bulunduğu bütçe açığını kapatmak için vatandaşlara kesilen para cezaları 2025’in ilk yarısında rekor kırdı. Haziran sonu itibarıyla kesilen ceza tutarı 921 milyar 165 milyon liraya ulaştı. Bu miktar, bütçede yılın tamamı için öngörülen ceza gelir hedefinin 3,5 katı.
Haziran ayında 330 milyar liralık rekor açık veren bütçede, ilk 6 aylık toplam açık 980 milyar liraya yükseldi. Böylece yıl sonu için öngörülen 1,9 trilyon liralık açığın yarısı ilk yarıda gerçekleşmiş oldu.
Trafik cezaları hedefi şimdiden geçti
Bayram tatillerine denk gelen dönemlerdeki yoğun radar uygulamaları, trafik ceza gelirlerinin patlamasında etkili oldu. Sadece ilk 6 ayda kesilen trafik cezaları 69,8 milyar liraya ulaştı. Bu tutar, 2025 bütçesinde trafik cezaları için belirlenen 55 milyar liralık hedefin 15 milyar lira üzerine çıktı.
Vergi cezaları başı çekiyor
Ceza gelirlerinin en büyük bölümünü vergi cezaları oluşturdu. Yılın ilk yarısında vergi cezalarından 549,3 milyar lira gelir elde edildi. Gelir İdaresi, gelir-gider çelişkisi olan mükellefleri vergi dairelerine çağırarak matrah artırımı veya düzeltme talep ediyor. Süreyi aşanlara gecikme cezası ve faiz uygulanıyor.
Mahkeme ve idari cezalar da artışta
İlk 6 ayda mahkemelerce verilen yargı para cezaları 80 milyar liraya yaklaştı. Kamu kurumları ve belediyelerin kestiği idari para cezaları ise 223 milyar lirayı aştı. Bunların içinde yasa gereği kurumlara pay ayrılan cezaların toplamı 69 milyar liraya ulaştı.
Bu rekor tahakkuklara rağmen tahsilat oranları oldukça düşük. Trafik cezalarında yüzde 47 olan tahsilat oranı, vergi cezalarında sadece yüzde 10 seviyesinde kaldı. Ekonomik zorluklar nedeniyle vatandaşların ceza borçlarını ödeyemediği belirtiliyor.
Borçlar katlanarak artıyor
Tahsil edilemeyen para cezaları gecikme cezaları ve faizlerle büyüyor. Bu durum, yıl sonunda ceza gelirlerinin 1,5 ila 1,8 trilyon liraya ulaşabileceği tahminlerine yol açtı. Bu da yıllık bütçe hedefinin 6 ila 8 katı anlamına geliyor.
Ekonomistler, ceza gelirlerindeki artışın bütçeye kısa vadede katkı sağlasa da, düşük tahsilat oranları ve artan borç yükünün vatandaşın ekonomik sıkıntısını derinleştireceği uyarısında bulunuyor.
