Eski Hatay Büyükşehir Belediye Başkanı Lütfü Savaş ve bazı delegeler, 4–5 Kasım 2023’teki 38. Olağan Kurultay’ın iptali için ayrı ayrı başvurular yaptı. Bu dosyalar 15 Şubat’ta Ankara 42. Asliye Hukuk Mahkemesi’nde birleştirildi. İlk duruşma 17 Nisan’da görüldü; Çankaya 4 No’lu İlçe Seçim Kurulu’ndan 21. Olağanüstü Kurultay’a ilişkin katılım listesi ve mazbata, YSK başvuruları ve kararları istendi.
26 Mayıs’taki ikinci celsede CHP tüzüğünün kurultay tarihindeki hâli ve Ankara Cumhuriyet Başsavcılığı’nın kurultayla ilgili soruşturma durumu talep edildi.
Ceza soruşturmaları ve paralel dosyalar
Ankara Cumhuriyet Başsavcılığı, 3 Haziran’da 38. Olağan Kurultay’a dair iddianame düzenledi; Ekrem İmamoğlu, Cemil Tugay ve Özgür Çelik’in de aralarında bulunduğu 12 isim hakkında “oylamaya hile karıştırma” suçundan 1–3 yıl hapis istendi; iddianame Ankara 26. Asliye Ceza Mahkemesi’nce kabul edildi.
İstanbul’da da hem ceza hem hukuk süreçleri açıldı: 72. Asliye Ceza Mahkemesi “oylamaya hile” iddianamesini kabul etti; 45. Asliye Hukuk Mahkemesi ise 8 Ekim 2023 İstanbul İl Kongresi yönetimini tedbiren görevden uzaklaştırıp Gürsel Tekin başkanlığında çağrı heyeti atadı. Ankara 42. Asliye Hukuk Mahkemesi bu İstanbul dosyalarını da istedi ve dava dosyasına ekledi.
Davacı ve davalı tarafların temel argümanları
-
Davacılar: Kurultay divan başkanı Ekrem İmamoğlu’nun tarafsız davranmadığı; para karşılığı oy iddialarıyla kurultayın “kamu düzenini ve demokrasinin asgari gereklerini” ihlal ettiği; bu nedenle işlemlerin “mutlak butlanla batıl” olduğu.
-
CHP savunması: Siyasi partilerin kurultay seçimlerine ilişkin denetimin SPK m.21 uyarınca seçim kurullarına ait olduğu; hukuk mahkemelerinin yetkisiz olduğu; YSK ve Yargıtay içtihatlarının da bu yönde bulunduğu. İddiaların asılsız olduğu, davanın reddi gerektiği.
“Mutlak butlan” nedir, bu davada nasıl tartışılıyor?
“Mutlak butlan”, bir işlemin baştan itibaren yok hükmünde sayılması demek. Davacılar, kurultay işlemlerinin bu kategoriye girdiğini savunuyor.
Dosyaya sunulan bilimsel mütalaa (Prof. Dr. Adem Sözüer ve Dr. Volkan Aslan) ise:
-
Kurultayda genel başkan ve merkez organları seçimine ilişkin uyuşmazlıkların SPK m.21 kapsamındaki seçim yargısına tabi olduğunu, hukuk mahkemelerinin görevsiz kalacağını,
-
Hukuk mahkemesi kendini görevli saysa dahi mutlak butlan/yokluk kararının dayanağı bulunmadığını, kayyım ve benzeri tedbirlerin hukuka aykırı olacağını,
-
Ceza soruşturmalarının dahi kurultay seçimlerinin geçerliliğini geçmişe dönük ortadan kaldıramayacağını, yalnızca ilgili kişiler hakkında hüküm doğuracağını belirtiyor.
“Mutlak butlan” kararı çıkarsa ne olacak?
-
Mahkeme, kurultayı yok hükmünde sayarsa:
-
38. Olağan ve/veya 21. Olağanüstü Kurultay’da yapılan seçim ve kararlar hükümsüz kabul edilebilir.
-
Mevcut genel başkan ve merkez organlarının görevden uzaklaştırılması ve çağrı heyeti/kayyım benzeri bir geçici yönetimle yeniden kurultay süreci gündeme gelebilir (uygulama şekli ayrıca kararda belirlenir).
-
Karar, paralel ceza dosyalarının seyri ve YSK içtihatları bakımından itiraz/istinaf süreçlerine konu olur; siyasal takvim ve parti içi işleyişi doğrudan etkiler.
-
Dava reddedilirse ne olacak?
-
Mahkeme görevsizlik ya da esastan ret verirse:
-
Mevcut yönetim ve organlar görevine devam eder.
-
Kurultaylara ilişkin itiraz merciinin seçim kurulları/YSK olduğu yönündeki yaklaşım güçlenir.
-
İstanbul’daki hukuk/ceza dosyalarının sonuçları ise ilgili kişiler açısından münferit hüküm doğurur; kurultay bütününün geçerliliğini geriye dönük ortadan kaldırmaz.
-
Takvimde bugünün önemi ve sonraki adımlar
Beşinci celse bugün 10.00’da. Mahkeme, karar verebilir ya da yeni delil/cevaplar için erteleme ve/veya bekletici mesele (özellikle ceza dosyaları ve YSK boyutu) kararı alabilir. Çıkacak hüküm hangi yönde olursa olsun, istinaf/temyiz yollarıyla süreç bir üst yargı merciine taşınabilir.
Özet
-
Kilit tartışma: Yetki (SPK m.21 – seçim yargısı mı, hukuk mahkemesi mi?) ve “mutlak butlan”.
-
Olası etkiler: Parti yönetiminin statüsü, yeni kurultay olasılığı, paralel ceza dosyalarının siyasi/kurumsal yansımaları.
-
Bugün: Karar çıkarsa, kısa vadede parti içi işleyiş ve siyasal gündem doğrudan etkilenecek; çıkmazsa süreç üst yargı ve yan dosyalarla sürecek.