Danimarka’da bir sanat tartışması ülkenin kültürel miras alanlarından birine uzandı. Saraylar ve Kültür İdaresi, Dragor Kalesi’nde bulunan ve 'pornografik' olarak nitelenen "Den Store Havfrue" (Büyük Denizkızı) adlı heykelin kaldırılmasına karar verdi.
Yaklaşık 4 metre yüksekliğinde ve 14 ton ağırlığındaki bronz denizkızı heykeli, Kopenhag’ın eski deniz surlarının bir parçası olan tarihi Dragor Kalesi’nde bulunuyordu. Ancak Danimarka Saraylar ve Kültür İdaresi, heykelin 1910’dan kalma kültürel miras alanıyla “uyumsuz” olduğunu ve kamuya açık alanda kalmasının uygun bulunmadığını açıkladı.
Sanat eleştirmenlerinden sert yorumlar
Politiken gazetesinin sanat eleştirmeni Mathias Kryger, heykeli “çirkin ve pornografik” olarak niteledi. Bir diğer eleştiri de rahip ve gazeteci Sorine Gotfredsen’den geldi. Berlingske gazetesinde yazan Gotfredsen, eserin “erkek fantezilerini” yansıttığını ve “kadın bedeninin kabulünü teşvik etmekten uzak” olduğunu savundu.
Gotfredsen, “Birçok kişinin heykeli çirkin, şiirden uzak ve istenmeyen sayması umut verici” yorumunu yaptı.
Sanatçının yanıtı: ‘Orantılı bir beden sadece’
Heykelin yaratıcısı Peter Bech ise yapılan yorumlara tepki gösterdi. Bech, eleştirileri anlayamadığını belirterek, heykelin yalnızca büyük ölçekli olduğunu ve anatomisinin orantılı şekilde tasarlandığını söyledi. Sanatçının ifadesiyle, “memeler yalnızca heykelin ölçeğine uygun boyuttaydı.”
Bech, heykeli Hans Christian Andersen’in klasikleşmiş masalından esinlenerek yaptığı “Küçük Denizkızı” heykelinin turistlerce “fazla küçük” bulunmasına bir yanıt olarak tasarladığını anlattı.
2006’da Kopenhag’daki bir iskeleye yerleştirilen Büyük Denizkızı heykeli, o dönemde de yerel halk tarafından “kaba” bulunarak tepki toplamış, ardından Dragor Kalesi’ne taşınmıştı.
‘Body shaming’ tepkisi de geldi
Tartışmalar yalnızca estetikle sınırlı kalmadı. Berlingske editörlerinden Aminata Corr Thrane, heykelin göğüslerinin tartışma konusu olmasını “body shaming” olarak değerlendirdi. Thrane, “Çıplak kadın memelerinin kamusal alanda kabul görebilmesi için belirli bir akademik şekil ve boyuta mı sahip olması gerekiyor?” diyerek tepkisini dile getirdi.
Heykel kentte kalabilir mi?
Danimarka Saraylar ve Kültür İdaresi, eserin kültürel mirasla uyumlu olmadığı gerekçesiyle kaldırılmasına karar verse de sanatçı Peter Bech, heykelin şehirde kalması için yeni bir yer arayışında olduğunu söylüyor.
