Yaklaşık iki yıldır Türkiye gündemini meşgul eden ve dijital platformları içerik üreticilerine telif ödemeye zorlaması beklenen Dijital Telif Yasası şimdilik rafa kaldırıldı. Yerine, yapay zekâ teknolojilerini de kapsayan daha geniş içerikli bir yasa taslağının hazırlanarak en erken Ekim 2025’te Türkiye Büyük Millet Meclisi’ne sunulması bekleniyor.
İktidar, Google başta olmak üzere büyük teknoloji şirketleriyle kapalı görüşmeler yürütürken, gazetecilik örgütleri ve bağımsız medya temsilcilerinin görüşü alınmadı. Google’ın Kültür ve Turizm Bakanlığı'na sunduğu kapsamlı bir bilgi notu olduğu açıklansa da, belgenin içeriği kamuoyuna açıklanmadı. Muhalefet milletvekilleri, süreci “şeffaf olmayan” bir pazarlık süreci olarak nitelendirdi.
Dijital Mecralar Komisyonu’nda görev değişikliği
Journo'dan Yıldız Yazıcıoğlu'nın haberine göre, yasanın gündeme geldiği Dijital Mecralar Komisyonu’nda da önemli değişiklikler yaşandı. Komisyonun eski başkanı AKP Hatay Milletvekili Hüseyin Yayman, görevini AKP Giresun Milletvekili Nazım Elmas’a devretti. Yeni yasama döneminde, yeni başkanın önceliği telif hakları olacak.
CHP ve DEM’den şeffaflık çağrısı
CHP Milletvekili Tuncay Özkan, partisinin hazır bir yasa taslağı olduğunu belirterek TBMM’ye sunacaklarını açıkladı. “Google gibi şirketlerle pazarlıklar yürütülmediğini umuyoruz” diyen Özkan, olası kısıtlayıcı bir düzenleme gelmesi durumunda kamuoyuna açıklama yapacaklarını belirtti.
DEM Partisi Milletvekili Sevilay Çelenk Özen ise, sürecin iktidarın vergi ve gelir odaklı yaklaşımıyla yürütüldüğünü vurgularken, yeni taslağın ifade özgürlüğünü kısıtlayıcı yönlerinin olup olmayacağının ancak teklif Meclis’e sunulduğunda anlaşılabileceğini ifade etti.
Gazetecilik örgütlerinden ikinci deklarasyon
Medya Dayanışma Platformu, Ankara’da düzenlediği etkinlikte “İkinci Hak ve Özgürlükler Deklarasyonu”nu açıkladı. Deklarasyonda, dijital tekellerin içerik üreticileri üzerindeki etkilerine dikkat çekilerek şunlar talep edildi:
-
Dijital telif gelirleri gazetecilere ve medya kuruluşlarına eşit ve şeffaf biçimde dağıtılmalı,
-
Reyting veya basın kartı sayısı yerine içerik özgünlüğü gibi kriterler öncelik olmalı,
-
Dijital Hizmet Vergisi platformları da kapsamalı ve bu gelirlerin bir kısmı basın özgürlüğünü desteklemek için kullanılmalı.
Tartışma Ekim’de yeniden alevlenebilir
Türkiye’de Google, Meta ve TikTok gibi şirketlerin, gazetecilik ürünlerinden gelir elde ettiği hâlde içerik üreticilerine ödeme yapmaması tartışmalara neden olmaya devam ediyor. Yapay zekâ modellerinin de haber içerikleriyle eğitildiği göz önüne alındığında, yeni yasa taslağının hem içerik üreticilerinin haklarını koruma hem de dijital devlerin Türkiye pazarındaki faaliyetlerini düzenleme açısından belirleyici olması bekleniyor.
TBMM’de yaz tatili sonrası yeni yasama yılı ekim ayında başlayacak. Kamuoyunun, yeni yasa taslağı ile yalnızca telif haklarının mı yoksa dijital sansürün ve içerik kontrolünün de mi gündeme geleceğini dikkatle izlemesi gerekecek.
