Anayasa Mahkemesi, Elazığ 2 No’lu Yüksek Güvenlikli Cezaevi’nde tutuklu bulunan Cengaver Aykul’a 2019 yılında verilen hücre cezasını iptal etti. Aykul’un cezaevinde Kürtçe-Türkçe sözlük bulundurması nedeniyle aldığı cezanın, ifade özgürlüğü ihlali olarak değerlendirildiği ifade edildi.
Hücre Cezası ve İtiraz Süreci
Cengaver Aykul, 12 Şubat 2019 tarihinde cezaevinde Kürtçe-Türkçe sözlük bulundurması gerekçesiyle Elazığ Cezaevi Disiplin Kurulu tarafından 11 gün süreyle hücre cezasına çarptırıldı. Cezaevi yönetimi, sözlükteki bazı ifadelerin "örgütsel" nitelik taşıdığı iddiasıyla bu cezayı uygulamıştı.
Aykul, verilen cezanın ağır ve orantısız olduğuna inandığı için itirazda bulundu. Patnos Ağır Ceza Mahkemesi, cezayı tekrar değerlendirerek, suçlamayı "yasak eşya bulundurmak" olarak değiştirdi ve cezanın süresini 1 güne indirerek uygulamaya koydu.
Anayasa Mahkemesi’nden İfade Özgürlüğü Kararı
Aykul’un, 2019 yılında Anayasa Mahkemesi’ne yaptığı başvuru sonucunda, Yüksek Mahkeme, cezaevlerinde ifade özgürlüğüne yapılan müdahalenin hukuki olmadığını belirtti. Anayasa Mahkemesi, Kürtçe-Türkçe sözlüğün yalnızca bir dil aracı olduğu ve cezaevlerinde yasaklı olmayan bir eşyanın cezalandırılmasının, Anayasa’daki ifade özgürlüğü ilkesine aykırı olduğunu vurguladı.
Mahkeme, cezaevinde dil farkından dolayı bir kişinin cezalandırılmasının hukuken kabul edilemeyeceğini ifade etti. Aynı zamanda, cezaevlerinde güvenlik önlemleri ile temel haklar arasında uygun bir denge kurulması gerektiğine dikkat çekti.
Tazminat Kararı ve Hukuki Emsal Niteliği
Anayasa Mahkemesi, verdiği kararında Cengaver Aykul’a 20 bin TL manevi tazminat ödenmesine karar verdi. Mahkeme, cezaevlerinde dil temelli hak ihlallerinin önlenmesi gerektiğini belirterek, cezaevi idaresi ve yargı organlarının yetkilerini aşarak, kişilerin temel haklarına müdahale etmemesi gerektiği mesajını verdi.
Bu karar, cezaevlerinde dil temelli hak ihlalleri konusunda önemli bir emsal teşkil ediyor. Mahkeme, bu tür uygulamaların diğer cezaevlerinde de dikkate alınarak, ifade özgürlüğü çerçevesinde değerlendirilmesi gerektiğini belirtti.
Cezaevlerinde İfade Özgürlüğü ve Hak İhlalleri
Anayasa Mahkemesi'nin bu kararı, cezaevlerinde tutukluların ve hükümlülerin temel haklarının korunması adına önemli bir dönüm noktası olarak görülüyor. Kürtçe-Türkçe sözlük bulundurmak gibi, dil farkı nedeniyle cezalandırılmaya yönelik uygulamaların, Türkiye’deki cezaevlerinde artık daha dikkatle izleneceği ve değerlendirileceği öngörülüyor.