Yaz aylarında Avrupa genelini etkisi altına alan sıcak hava dalgaları, tarımdan inşaata kadar pek çok sektörde çalışan işçiler için ölümcül sonuçlar doğuruyor. Barselona’da 51 yaşındaki bir temizlik işçisinin çalışmasının ardından yaşamını yitirmesi, sıcak stresi kaynaklı ölümleri bir kez daha gündeme taşıdı.
Uzmanlara göre sıcak çarpması, böbrek yetmezliği, kalp sorunları ve ruh sağlığı bozuklukları gibi birçok sağlık problemi, sıcaklık nedeniyle çalışanları tehdit ediyor. Uluslararası Çalışma Örgütü’ne göre her yıl 19 bin işçi aşırı sıcaklar nedeniyle hayatını kaybediyor. Avrupa Birliği’nde 2000 yılından bu yana sıcaklığa bağlı işyeri ölümleri yüzde 42 arttı.
Sıcak stresi sessizce öldürebilir
Sıcaklık, nem, güneş ışığı ve rüzgar gibi çevresel faktörleri dikkate alan “Islak Ampul Küre Sıcaklığı” (WBGT) endeksi, işçiler için maruziyet düzeylerini belirlemekte kullanılıyor. 29°C üzerindeki WBGT değerleri "yüksek risk" olarak kabul ediliyor.
Sıcak stresine karşı uyarılarda bulunan Avrupa Sendikalar Konfederasyonu (ETUC) danışmanı Ignacio Doreste, “Baş dönmesi, mide bulantısı, kas krampları ve bilinç bulanıklığı gibi belirtiler ciddiye alınmalı. Bu belirtiler görüldüğünde iş bırakılmalı ve tıbbi yardım istenmeli” dedi.
İşçilerin hakkı: Serinlemek ve durmak
Fransa ve İtalya gibi bazı Avrupa ülkeleri, sıcak hava dalgaları sırasında açık havada çalışmayı sınırlayan veya durduran yasal düzenlemeler getirdi. İtalya’nın bazı bölgelerinde, temmuz ayında öğle saatlerinde dışarıda çalışmak yasaklandı.
AB düzeyinde sıcaklığa özel bir düzenleme bulunmasa da, genel iş güvenliği mevzuatı, işçilere fiziksel bütünlüklerini tehlikeye atan durumlarda çalışmayı durdurma hakkı tanıyor.
Türkiye’de de işçiye durma hakkı var
Türkiye’de de aşırı sıcaklar, yasal olarak “ciddi ve yakın tehlike” olarak tanımlanabiliyor. 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu’na göre, işçi, can güvenliğini tehdit eden bir durumda İSG kuruluna veya işverene başvurabilir; gerekli önlemler alınana kadar çalışmayı durdurabilir.
İşverenin ayrıca aşırı sıcaklıklarda işçilere gölgelik alan, içme suyu, sık mola gibi koşulları sağlama yükümlülüğü bulunuyor.
İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Meclisi (İSİG), geçtiğimiz yıllarda yayınladığı raporlarda sıcaklığa bağlı iş cinayetlerine dikkat çekmiş, özellikle açık alanlarda çalışan tarım ve inşaat işçilerinin korumasız bırakıldığını vurgulamıştı.
Ne yapılmalı?
Uzmanlar, sıcak hava koşullarında çalışanların şu adımları izlemesini öneriyor:
-
Gölgelik veya serin bir alanda sık sık mola verin
-
Bol su için, alkol ve kafeinden kaçının
-
Gereksiz giysileri çıkarın
-
Baş dönmesi, mide bulantısı gibi belirtiler varsa hemen çalışmayı bırakın
-
30 dakika içinde toparlanamıyorsanız tıbbi yardım isteyin
-
Sendikanıza veya iş güvenliği temsilcisine başvurun
Sıcak dalgalarının etkisinin artması beklenirken, hem işçilere hem de işverenlere büyük sorumluluk düşüyor.
