BM Kadın Birimi (UN Women) ve BM Ekonomik ve Sosyal İşler Dairesi’nin hazırladığı 2025 Cinsiyet Eşitliği Raporu, küresel ölçekte çarpıcı bir gerçeği ortaya koydu: Mevcut eğilimler devam ederse, on yıl sonunda 351 milyon kadın ve kız çocuğu hâlâ aşırı yoksulluk içinde yaşayacak.
Rapor, 2030 Sürdürülebilir Kalkınma Hedefleri’ne (SKH) yalnızca beş yıl kala, hiçbir cinsiyet eşitliği hedefinin yolunda gitmediğini vurguluyor. Kadınların ve kız çocuklarının yaşam hakkından, eğitim ve siyasete katılımına kadar pek çok alanda gerileme yaşanıyor.
Çatışmalar ve yoksulluk kadınları vuruyor
2024 yılında 676 milyon kadın ve kız çocuğu ölümcül çatışmaların ortasında yaşadı; bu, 1990’lardan bu yana en yüksek seviye. Çatışma bölgelerinde açlık, sağlık riskleri ve şiddet artarken, kadınlar orantısız şekilde etkileniyor.
Kadına yönelik şiddet hâlâ en yaygın ihlallerden biri. Kadınların sekizde biri geçtiğimiz yıl eş şiddetine maruz kaldı. Genç kadınların beşte biri 18 yaşından önce evlendirildi. Her yıl dört milyon kız çocuğu kadın sünnetine zorlanıyor.
Başarılar da var
Yine de rapor, eşitliğin önceliklendirildiği ülkelerde ilerleme sağlandığını gösteriyor. 2000’den bu yana anne ölüm oranı %40 düştü, kız çocuklarının okula devam oranı yükseldi. Dijital uçurum kapatıldığında, 2050’ye kadar 343,5 milyon kadının hayatı değişebilir, 30 milyon kadın yoksulluktan kurtulabilir.
Karar vericilerde kadın oranı düşük
Kadınlar dünya genelinde parlamentolarda sadece %27,2 sandalye tutuyor. Yerel yönetimlerde oran %35,5’te sabitlenmiş durumda. Yönetici pozisyonlarında ise kadınların payı yalnızca %30. Bu hızla devam ederse, eşitliğe ulaşmak yaklaşık bir yüzyıl alacak.
“Eşitlik bir ideoloji değil, temel bir hak”
UN Women Direktörü Sima Bahous, “Cinsiyet eşitliği önceliklendirildiğinde toplumlar da ekonomiler de ilerliyor” dedi. BM yetkilileri ise siyasi irade olmadan eşitliğin mümkün olmayacağını vurguladı.
Rapor, Beijing+30 Eylem Gündemi çerçevesinde altı acil önceliğe işaret ediyor: dijital devrim, yoksulluğun bitirilmesi, şiddetin sıfırlanması, karar alma mekanizmalarında eşitlik, barış ve güvenlik ile iklim adaleti.
Kadınlara ve kız çocuklarına yatırım yapılmazsa, bir nesillik kazanımlar kaybedilecek.
