Avrupa Konseyi Bakanlar Komitesi, Türkiye’de “yaşam hakkı” ve “işkence yasağı” ihlallerine ilişkin “Batı ve Diğerleri” dava grubunun denetimini kapattı.
Bu grup, AİHM’in Türkiye aleyhine verdiği, orantısız polis şiddeti, gözaltı sırasında ölüm ve kötü muamele kararlarını içeriyordu.
Kapsamda, Berkin Elvan’ın öldürülmesine ilişkin “Elvan/Türkiye” kararı da bulunuyordu.
Komite, kararını “Türkiye’nin soruşturma ve ceza yargılamalarının etkinliğini artırmak için attığı yasal ve kurumsal adımlar” gerekçesiyle aldı.
Komitenin gerekçeleri
Komite, Türkiye’nin sunduğu son faaliyet raporunda yer alan reformlara atıfta bulundu:
-
Yargı Reformu Strateji Belgesi’nin kabul edilmesi,
-
Anayasa Mahkemesi’nin cezasızlığa karşı etkili bir iç denetim mekanizması olarak görülmesi,
-
“İşkenceye sıfır tolerans” politikasına dair üst düzey siyasi beyanlar,
-
Kolluk kuvvetleri için yürütülen eğitim programları ve kamera sistemleri gibi teknik önlemler.
Komite, ayrıca Türkiye’nin faaliyet raporunda “önemli ilerleme kaydedildiğini” belirterek, 144 “tekrarlayan” davanın bireysel tedbirlerinin zamanaşımı nedeniyle artık mümkün olmadığını ifade etti.
Hak örgütleri: “Somut veri yok”
Ancak insan hakları kuruluşları, Komite kararının somut kanıtlarla desteklenmediğini ve cezasızlık sorununu örtbas ettiğini savundu.
Hak örgütlerine göre, Türkiye’nin raporlarında bahsedilen reformların bağımsız soruşturma ve yargılama garantisi sağlamadığı, aksine işkence ve kötü muamele iddialarının artmaya devam ettiği belirtildi.
Grubun kapsamı
1994–2013 yılları arasında açılan “Batı ve Diğerleri” dava grubu,
-
Polis müdahalesi sonucu yaşamını yitirenler,
-
Gözaltı ve tutuklulukta kötü muameleye maruz kalanlar,
-
Barışçıl gösterilerde aşırı güç kullanımına uğrayan kişilerle ilgili başvurulardan oluşuyordu.
Türkiye’de hâlâ 286 “öncü karar” açık
Avrupa Konseyi’nin denetiminde Türkiye’ye ilişkin 900 öncü ve 6778 tekrarlayan AİHM kararı bulunuyor.
Bunların bir kısmı kapatılmış olsa da, 286 öncü dava hâlâ Türkiye’nin sistematik ihlalleri gidermesi için açık tutuluyor.
Kararın ardından Berkin Elvan dosyası ve benzeri polis şiddeti vakalarında uluslararası denetimin sona ermesi, cezasızlıkla mücadele eden çevrelerde endişe yarattı.
