The Guardian’ın haberine göre, Google ve Amazon, İsrail hükümetiyle 2021’de imzalanan yaklaşık 12 milyar dolarlık “Nimbus Projesi” kapsamında, verilerin gizli şekilde paylaşılmasına olanak tanıyan özel bir bildirim mekanizması oluşturdu.
Haberde, sözleşmede “göz kırpma” anlamına gelen gizli bir kod sistemi bulunduğu belirtildi. Bu sisteme göre, eğer yabancı mahkemeler veya güvenlik kurumları İsrail’e ait verilere erişim talep ederse, şirketlerin durumu İsrail’e gizlice bildirmesi gerekiyor.
Bildirimler, ülke telefon kodlarına göre belirlenen tutarlarda ödeme yapılarak gerçekleştiriliyor. Örneğin talep ABD’den gelirse 1.000 şekel, İtalya’dan gelirse 3.900 şekel gibi sembolik ödemelerle bildirim yapılıyor. Talep eden ülke gizli tutuluyorsa, ödeme 100 bin şekele (yaklaşık 30 bin dolar) kadar çıkabiliyor.
“Siyasi veya etik gerekçelerle hizmet kesilemez” maddesi
Guardian’a göre sözleşmede ayrıca Google ve Amazon’un, “siyasi veya insan hakları gerekçeleriyle İsrail’e hizmeti durduramayacağına” dair bir madde de bulunuyor. İsrail hükümetinin bu düzenlemeyi, yabancı ülkelerin yargı organlarının veri taleplerine karşı güvence olarak talep ettiği iddia ediliyor.
Şirketler ve İsrail hükümeti iddiaları reddetti
Google ve Amazon yaptıkları ortak açıklamada, “Her zaman yasal çerçeveler içinde hareket ediyoruz, hiçbir ülkenin yasalarını ihlal etmiyoruz” dedi.
İsrail Maliye Bakanlığı ise haberdeki bilgilerin “yanlış yorumlara dayandığını” savundu.
Hukuki risk tartışması
Uzmanlar, bu tür gizli bildirim mekanizmalarının özellikle ABD yasaları açısından riskli olduğunu belirtiyor. Gizli ödemelerin, yasal talepleri saklama anlamına gelebileceği; bunun da uluslararası hukuk ve şirket şeffaflığı ilkeleri açısından ciddi sonuçlar doğurabileceği ifade ediliyor.
Nimbus Projesi, İsrail devlet verilerinin ulusal bulut sistemine taşınmasını hedefliyor ve yıllardır insan hakları örgütleri ile teknoloji etik uzmanlarının tepkisini çekiyor.
