Dünyanın hemen her ülkesinde kadınlar ortalama olarak erkeklerden daha uzun yaşıyor. Bu fark, tarih boyunca da gözlemlendi. Tıp ve yaşam koşullarındaki gelişmeler sayesinde bazı ülkelerde cinsiyetler arasındaki yaşam süresi farkı daralsa da, yeni bir araştırma bu farklılığın köklerinin çok daha derinlere, evrimsel tarihe dayandığını ortaya koydu.
Leipzig’deki Max Planck Evrimsel Antropoloji Enstitüsü öncülüğünde, 15 farklı ülkeden bilim insanlarının katılımıyla yapılan geniş kapsamlı araştırma, 1.176 memeli ve kuş türünü inceleyerek yaşam süresi farklarını karşılaştırdı. Bulgulara göre memelilerde dişiler erkeklerden ortalama yüzde 13 daha uzun yaşarken, kuşlarda erkekler dişilerden ortalama yüzde 5 daha uzun yaşıyor.
Araştırmacılar bu farkı üç temel faktöre bağlıyor: cinsiyet kromozomları, üreme stratejileri ve ebeveynlik rolleri. Memelilerde dişilerin iki X kromozoma sahip olması, onları genetik mutasyonlara karşı daha dayanıklı kılarken, kuşlarda durum tersine dönüyor. Bunun yanı sıra memelilerde erkekler çoğunlukla çiftleşme rekabeti nedeniyle daha kısa ömürlü oluyor. Kuşlarda ise tek eşlilik yaygın olduğundan, erkeklerin daha uzun yaşama şansı artıyor.
Çalışma ayrıca ebeveynlik rollerinin de etkili olduğunu ortaya koydu. Memelilerde yavru bakımına daha çok yatırım yapan dişilerin, evrimsel olarak daha uzun yaşadığı gözlendi.
Araştırmacılar, hayvanat bahçelerindeki kayıtları da inceledi. Korunaklı ortamlarda yaşam süresi farkının azaldığını ancak tamamen ortadan kalkmadığını tespit ettiler. Bu da çevresel koşulların etkili olduğunu, ancak genetik ve evrimsel nedenlerin belirleyici rol oynadığını gösteriyor.
Bilim insanları, kadınların erkeklerden daha uzun yaşamasının yalnızca çevresel faktörlerle açıklanamayacağını; bunun evrimsel bir miras olduğunu ve gelecekte de devam edeceğini vurguluyor.
