Kanal İstanbul projesine verilen “ÇED olumlu” kararına karşı açılan dava kapsamında istenen bilirkişi raporu tamamlandı. 19’u profesör, 1’i doçent toplam 21 uzman tarafından hazırlanan 400 sayfalık rapor, Danıştay 4. Dairesi’ne sunuldu.
Raporda, projenin ciddi çevresel, ekolojik ve sismik riskler barındırdığı; su kaynaklarının geri dönülemez şekilde zarar görebileceği ve kültürel varlıkların yok olabileceği belirtildi. Bilirkişi heyeti, ÇED dosyasının eksik, tutarsız ve hatalarla dolu olduğunu vurguladı.
“Yanlışlarla dolu, çelişkili”
Raporda, proje kapsamında hazırlanan ÇED dosyasının “yanlışlarla dolu, tutarsız, konunun uzmanlarınca hazırlanmadığı izlenimi veren özensiz bir rapor” olduğu belirtilerek olumlu değerlendirmenin mümkün olmadığı ifade edildi.
Su kaynakları ve ekosistem riski
En önemli risklerden biri olarak Küçükçekmece Lagünü ve Sazlıdere Barajı gösterildi. Sazlıdere’nin ortadan kalkmasıyla lagünün tatlı su özelliğinin yok olacağı, bunun da biyoçeşitliliğe ciddi zarar vereceği uyarısı yapıldı.
Yerel depremler ve tsunami ihtimali
Bilirkişiler, proje güzergâhındaki hafriyat ve inşaat faaliyetlerinin yer kabuğunda zorlanmış yerel depremler yaratabileceğini belirtti. 29 gömülü fay hattının kanal suyu ile etkileşime girmesi halinde yerel deprem oluşumlarının tetiklenebileceği kaydedildi. Ayrıca Marmara veya Karadeniz’de meydana gelebilecek bir depremin yaratacağı tsunami ve denizaltı heyelanlarının kanal için ciddi tehdit olacağı vurgulandı.
Çevresel etkiler eksik bırakıldı
Hava kalitesi ölçümlerinin yetersiz olduğu, toz emisyonlarının eksik modellendiği, asbest riskinin göz ardı edildiği, hafriyat ve nakliye hesaplarının yapılmadığı tespit edildi. İklim değişikliği senaryoları dikkate alınmazken, deniz suyu ve biyolojik örnekleme çalışmalarının temsil gücünün de düşük olduğu belirtildi.
Kültürel varlıklar korunmadı
Raporda, Mimar Sinan Köprüsü, Odabaşı Köprüsü, Rhegion antik kenti, Azatlı Baruthanesi, Roma dönemi suyolları gibi kültürel varlıkların proje alanından doğrudan etkileneceği ancak herhangi bir koruma planı sunulmadığı ifade edildi.
Sonuç: Bilimsel açıdan uygun değil
Bilirkişi heyeti, doğal afetler, ekosistem etkileri, kültürel varlıkların korunması, kamulaştırma ve maliyet başlıklarında yapılan değerlendirmelerin eksik ve yetersiz olduğunu belirterek, Kanal İstanbul’a verilen ÇED olumlu kararının teknik ve bilimsel açıdan uygun olmadığı sonucuna vardı.
